ΗΠΑ 8 – 15 Οκτωβρίου 2023. Παρουσίαση του Τόμου στην Ουάσιγκτον. Επίσκεψη στο State Department. Επίσκεψη στον ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη.
Αντιπροσωπεία της Διακοινοβουλευτικής Συνέλευσης Ορθοδοξίας (ΔΣΟ) μετέβη στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής (ΗΠΑ) στο διάστημα 8 έως 15 Οκτωβρίου 2023, με αφορμή την παρουσίαση του Τόμου «Αγία Σοφία: Οι Ναοί της του Θεού Σοφίας ανά τον Κόσμο». Στην αντιπροσωπεία, με επικεφαλής τον Γενικό Γραμματέα της ΔΣΟ, δρα Μάξιμο Χαρακόπουλο, συμμετείχαν οι βουλευτές κ.κ. Ioan Vulpescu από τη Ρουμανία, Πανίκος Λεωνίδου από τη Κύπρο, και Radomir Tcholakov από τη Βουλγαρία, καθώς, επίσης, και ο Σύμβουλος της ΔΣΟ δρ Κώστας Μυγδάλης.
Η παρουσίαση του Τόμου για τους Ναούς που είναι αφιερωμένοι στην του Θεού Σοφία, πραγματοποιήθηκε στο Μουσείο της Βίβλου της Ουάσιγκτον στις 11 Οκτωβρίου.
Ο Γενικός Γραμματέας της ΔΣΟ στην ομιλία του τόνισε ότι «Η πρωτοβουλία μας για την έκδοση του Τόμου σε 15 γλώσσες και την παρουσίαση του ανά την υφήλιο εντάσσεται στο πλαίσιο της διεθνούς εκστρατείας ενημέρωσης που έχουμε αναλάβει ως φυσιολογική αντίδραση στην απαράδεκτη απόφαση της τουρκικής ηγεσίας να μετατρέψει τον Ναό της Αγίας Σοφίας της Κωνσταντινούπολης σε τζαμί. Επρόκειτο για μια πράξη η οποία εντάσσεται στην εργαλειοποίηση της θρησκείας και στην προσπάθεια δημιουργίας νέων κρατικών αναθεωρητικών ιδεολογημάτων και γι’ αυτό επικίνδυνο για την ειρήνη και τη σταθερότητα στην περιοχή».
Κατέληξε δε επισημαίνοντας ότι «είναι χρέος όλων μας η προστασία αυτού του μοναδικού μνημείου ασύγκριτης ωραιότητας και υψηλής πνευματικότητας. Και για να γίνει αυτό οφείλουμε όλοι να συντονίσουμε τις δράσεις μας, προκειμένου τα κέντρα λήψης αποφάσεων να πιέσουν την τουρκική ηγεσία για την επάνοδο του μνημείου σε καθεστώς μουσείου, με αυστηρές προδιαγραφές προστασίας, ώστε να είναι προσβάσιμο σε κάθε πολίτη του κόσμου, ανεξαρτήτως θρησκεύματος».
Για τον περικαλλή Τόμο μίλησαν ο Διευθυντής του Μουσείου της Βίβλου κ. Τζεφ Κλόχα, ο Ραβίνος Αρί Λαμ, ο καθηγητής του Θεολογικού Σεμιναρίου της Βιρτζίνια π. Τζον Γιέ, ο αναπληρωτής καθηγητής Θρησκευτικών Σπουδών και Θεολογίας του Κολλεγίου Σεντ Μέρι δρ Ιωάννης Φωτόπουλος, ενώ ο Σύμβουλος της ΔΣΟ δρ Κώστας Μυγδάλης ενημέρωσε τους συμμετέχοντες για τη δράση και τους στόχους της ΔΣΟ. Την εκδήλωση συντόνισε η καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Ταφτς της Βοστώνης κ. Ελισάβετ Προδρόμου.
Μετά το τέλος της παρουσίασης του Τόμου ακολούθησε περιήγηση στην λαμπρή έκθεση φωτογραφιών με θέμα τους ναούς της Αγίας Σοφίας ανά τον κόσμο από τον Διευθυντή του Μουσείου της Βίβλου κ. Τζεφ Κλόχα. Σημειώνεται ότι η Έκθεση θα διαρκέσει μέχρι και τις 21 Ιανουαρίου 2024.
Το παρών στην εκδήλωση στο Μουσείο της Βίβλου έδωσαν, μεταξύ άλλων εκπρόσωποι διπλωματικών αρχών των κρατών-μελών της ΔΣΟ, της Αμερικανικής Ελληνικής Εκπαιδευτικής Προοδευτικής Ένωσης (American Hellenic Educational Progressive Association – AHEPA), Άρχοντες του τάγματος του Αγίου Ανδρέα του Οικουμενικού Πατριαρχείου, άνθρωποι των γραμμάτων και ο κ. John Sarbanes, Μέλος της Βουλής των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ
Συναντήσεις στο State Department
Με αφορμή την παρουσίαση του Τόμου για τους Ναούς της Αγίας Σοφίας στην Ουάσιγκτον, η αντιπροσωπεία πραγματοποίησε συναντήσεις με αξιωματούχους του State Department.
Συνάντηση πραγματοποιήθηκε με την εκτελεστική διευθύντρια της ανεξάρτητης ομοσπονδιακής Επιτροπής των ΗΠΑ για τη Διεθνή Θρησκευτική Ελευθερία κ. Erin D. Singshinsuk και την επικεφαλής Δημοσίων Υποθέσεων του State Department κ. Danielle Saroyan Ashbahian. Η επιτροπή αυτή συντάσσει την ετήσια έκθεση για τις παραβιάσεις των θρησκευτικών ελευθεριών σε όλο τον κόσμο.
Στη συνέχεια, τα μέλη της αντιπροσωπείας είχαν την ευκαιρία να συναντηθούν με τον διευθυντή του γραφείου της Διεθνούς Θρησκευτικής Ελευθερίας του State Department κ. Daniel L. Nadel. Στη συνάντηση ήταν παρούσα και η πολιτική σύμβουλος του γραφείου κ. Sonia Fernandes.
Στις συναντήσεις αυτές, μεταξύ άλλων, ο επικεφαλής της ΔΣΟ επεσήμανε ότι «Η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί είναι μια πράξη που υποθάλπει τον θρησκευτικό εξτρεμισμό, σε μια εποχή που έχουμε περισσότερο από ποτέ ανάγκη από πρωτοβουλίες για την αλληλοκατανόηση λαών με διαφορετική πίστη και τον σεβασμό στην πολιτισμική τους παράδοση, που έχει καθοριστικά διαμορφώσει η θρησκεία».
Επίσης, Ο Γενικός Γραμματέας της ΔΣΟ ενημέρωσε αναλυτικά τους Αμερικανούς αξιωματούχους για τον κίνδυνο που διατρέχει το μνημείο, αλλά και το μήνυμα που στέλνει η τουρκική ηγεσία με τη μετατροπή σε τζαμί του συμβόλου της Οικουμενικής Ορθοδοξίας, σημειώνοντας ότι «Η Αγία Σοφία δεν είναι ζήτημα που αφορά μόνο τα 300 εκατομμύρια των Ορθοδόξων και ευρύτερα τον χριστιανικό κόσμο. Είναι ζήτημα που αφορά κάθε πολιτισμένο άνθρωπο».Μάλιστα, o Γενικός Γραμματέας της ΔΣΟ εισηγήθηκε προς το State Department μια σειρά από σχετικές προτάσεις, όπως:
α) Τον ορισμό ειδικού απεσταλμένου των ΗΠΑ για την προστασία των υπό εξαφάνιση χριστιανών στη Μέση Ανατολή και τον σεβασμό των θρησκευτικών ελευθεριών στην Τουρκία.
β) Την συμπερίληψη της Τουρκίας στις χώρες υπό επίβλεψη για παραβίαση θρησκευτικών ελευθεριών.
γ) Την ενεργότερη παρέμβαση της UNESCO -τώρα που επανήλθαν οι ΗΠΑ στον διεθνή Οργανισμό- για την προστασία της Αγίας Σοφίας, που είναι αναγνωρισμένο μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς.
Συναντήσεις στη Νέα Υόρκη
Στη συνέχεια, τα μέλη της αντιπροσωπείας μετέβησαν στη Νέα Υόρκη για συναντήσεις με αξιωματούχους του ΟΗΕ και άλλων οργανώσεων.
Σημαντική ήταν η συνάντηση με την Διευθύντρια της Συμμαχίας των Πολιτισμών του ΟΗΕ (UNAOC) κ. Nihal Saad. Η UNAOC αποτελεί διεθνή πρωτοβουλία του ΟΗΕ που φιλοδοξεί να συμβάλλει στην επίλυση των πολιτιστικών και θρησκευτικών διαφορών μεταξύ Δύσης και Μουσουλμανικού Κόσμου. Πρωτοβουλία που επιχειρεί να τονώσει τη διεθνή δράση κατά του εξτρεμισμού μέσω της εδραίωσης του διεθνούς διαπολιτισμικού και διαθρησκειακού διαλόγου.
Στη διάρκεια της συνάντησης, ο επικεφαλής της διακοινοβουλευτικής οργάνωσης εξέθεσε τους καταστατικούς σκοπούς και τις πρόσφατες πρωτοβουλίες της και σημείωσε μεταξύ άλλων ότι «Η προστασία των πολιτισμικών μνημείων -και ιδιαίτερα των θρησκευτικών- είναι καθήκον της ανθρωπότητας όχι μόνο έναντι της ιστορίας αλλά κυρίως για το μέλλον της. Η βεβήλωση, η αλλαγή χρήσης και, βεβαίως, η καταστροφή τους, είναι πρακτικές απόλυτα καταδικαστέες, για τις οποίες απαιτείται παγκόσμιος συντονισμός και έμπρακτη καταδίκη, ώστε να σταματήσουν. Δυστυχώς, εκτός από την Τουρκία -με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα την Αγία Σοφία στην Κωνσταντινούπολη- η χριστιανική πολιτιστική και θρησκευτική κληρονομικά βρίσκεται εν κινδύνω και σε αλλά μέρη, όπως το Κοσσυφοπέδιο, η κατεχόμενη Κύπρος, το Ναγκόρνο Καραμπάχ, και βεβαίως, η Μέση Ανατολή». Η διεθνής λειτουργός των Ηνωμένων Εθνών συμφώνησε με την ανάγκη ανάδειξης της σημασίας του διαπολιτισμικού και διαθρησκειακού διαλόγου ως εργαλείων για την εδραίωση της ειρήνης και προσκάλεσε την ηγεσία της Δ.Σ.Ο. να συμμετέχει στο επικείμενο διεθνές συνέδριο που θα έχει ως θέμα την προστασία της αυθεντικότητας των θρησκευτικών χώρων.
Επιπλέον, η αντιπροσωπεία της Δ.Σ.Ο. είχε την ευκαιρία να συναντήσει τον Αντιπρόεδρο της Ορθόδοξης Επιτροπής Δημοσίων Υποθέσεων (OPAC), κ. Ανδρέα Βενιόπουλο, μια οργάνωση με την οποία η Δ.Σ.Ο. έχει συνεργασία στο πλαίσιο της προσπάθειας για την προστασία των Χριστιανών της Μέσης Ανατολής.
Τέλος, η αντιπροσωπεία της Δ.Σ.Ο., πριν την αναχώρησή της από τις ΗΠΑ εκκλησιάστηκε στον ελληνορθόδοξο ναό του Αγίου Νικολάου της Νέας Υόρκης, που ανοικοδομήθηκε και λειτούργησε 21 χρόνια μετά από την καταστροφή που προκάλεσε το τρομοκρατικό χτύπημα της 11ης Σεπτεμβρίου του 2001.