Ψήφισμα – Συμπεράσματα της 15ης ετήσιας Γενικής Συνέλευσης της Διακοινοβουλευτικής Συνέλευσης Ορθοδοξίας (Δ.Σ.Ο.) | Ρόδος, 25-29 Ιουνίου 2008

«Η κρίση του παγκοσμίου αξιακού συστήματος ως πρόκληση για την Χριστιανική ορθοδοξία»

Η ανθρωπότητα τα τελευταία χρόνια βιώνει μια νέα εποχή της ιστορίας της. Πραγματοποιούνται ραγδαίες μεταβολές στη διεθνή κοινότητα, η οποία απαλλαγμένη από τον υπάρχοντα παγκόσμιο διπολισμό, αλλά δυστυχώς, περιήλθε σε μια εξάρτηση από τον μονοπολισμό, βρίσκεται ενώπιον αλλαγών κλίμακας, που προέκυψαν ως συνέπεια της παγκοσμιοποίησης της οικονομίας και εμπορίου, της επανάστασης στο χώρο των τεχνολογιών και της πληροφορικής, του εκσυγχρονισμού των μέσων μεταφοράς και πολλών άλλων προκλήσεων.
Μέσα σε ένα τέτοιο τοπίο, μέσα από μια τέτοια καταπληκτική ευκαιρία, αναδείχθηκαν ελπίδες και οράματα ότι ο νέος κόσμος που δημιουργείται, θα μπορούσε να αναζητήσει νέους στόχους, νέες πρακτικές που αυτήν την φορά θα μπορούσαν να τον εξυπηρετήσουν, να εξασφαλίσουν το δικαίωμα όλων για την ζωή, για ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητας των. Σε αυτόν το νέο κόσμο δεν θα συνεχίζεται ο εξουθενωτικός αγώνας δισεκατομμυρίων ανθρώπων σε διάφορους ηπείρους για απλή επιβίωση.
Η σελίδα, ωστόσο, της ιστορίας γύρισε, αλλά τα αποτελέσματα δεν δείχνουν ότι γύρισε προς έναν καλλίτερο κόσμο. Η φτώχια αυξάνεται ως αποτέλεσμα της ευημερίας των οικονομικών αριθμών και μιας μικρής ομάδας ανεπτυγμένων κρατών, η ανέχεια του υπόλοιπου κόσμου βαθαίνει, κρίσεις και αποσταθεροποιήσεις προκαλούνται για την εμπέδωση του παγκόσμιου πολιτικού και οικονομικού συστήματος.
Τα ανθρώπινα δικαιώματα παραγνωρίζονται συχνά και η επίκλησή τους, αρκετές φορές γίνεται για λόγους αποκλειστικά πολιτικής διαχείρισης.
Επανεμφανίζονται κοινωνικές παθολογίες, που θεωρούνταν ξεπερασμένες, όπως εθνικισμοί, ξενοφοβίες, ρατσισμοί, θρησκευτικοί φανατισμοί, νοοτροπίες και πρακτικές που λειτουργούν ως επικαλύψεις των πραγματικών προβλημάτων όπως για παράδειγμα του οικολογικού, ενώ δεν ανατρέπονται οι κύριες αιτίες που τα προκαλούν.
Θεσμοί, πάνω στους οποίους βασίσθηκε ο πολιτισμός του ανθρώπου, όπως αυτός της οικογένειας, της θρησκείας του πολιτισμού, αμφισβητούνται ή ανατρέπονται, με την ενεργό συμμετοχή και των μέσων μαζικής ενημέρωσης.
Η κρίση του παραδοσιακού αξιακού συστήματος, αποτελεί μια οδυνηρά βεβαιωμένη πραγματικότητα του σύγχρονου κόσμου, η οποία δεν περιορίζεται από εθνικά όρια και αποτελεί δημιούργημα πολλών ανθρώπων και ομάδων, με διαφορετικές νοοτροπίες, και επιδιώξεις, θρησκευτικές πεποιθήσεις και πρακτικές, που όλο και περισσότερο συμπίπτουν δυναμώνουν και γίνονται ομοιόμορφες.
Οπωσδήποτε ένας κόσμος με αδικίες, επιθετικότητα, με ανθρώπινη δυστυχία, οικολογική απειλή, δεν μπορεί να αφήσει κανέναν αδιάφορο και επειδή η αδιαφορία λειτουργεί ως νομιμοποίησή του, αποκτά προτεραιότητα η πνευματική, ηθική και πολιτισμική ανατροπής της υπάρχουσας τάξης πραγμάτων.
Κοινωνικές κι πολιτικές συσσωματώσεις, όπως π.χ. η Ευρωπαϊκή Ένωση, δείχνει να αντιλαμβάνεται επαρκώς την ανάγκη εκσυγχρονισμού του αξιακού συστήματος, δια της ωσμώσεως των διαφορετικών κοινωνικών αναγκών και δια της προσπάθειας θέσπισης του Ευρωσυντάγματος, προσπαθεί να καταδείξει ότι η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι μια τάξη αξιών και όχι μόνο τάξη αγοράς.
Οι απαντήσεις σε ερωτήματα που τίθενται, οι αρχές μιας κοινωνικής συμφωνίας που θα ρυθμίζει τις πολυεπίπεδες σχέσεις των πολιτών και που θα βασίζονται σε αποδεκτές ηθικές αξίες και βάσεις, δεν θα προέρθουν προφανώς εκ παρθενογενέσεως.
Το κοινωνικό συμβόλαιο που θα ρυθμίζει τις πολυεπίπεδες σχέσεις των πολιτών, δεν μπορεί να βασίζεται μόνο σε πολιτικές συμφωνίες κορυφής, αλλά στην βάση των παραδοσιακών ηθικών αρχών, ενώ, η σύγχρονη κοινωνία καλείται να απευθυνθεί στις πηγές της και να αναζητήσει εκεί την επίλυση των σύγχρονων προβλημάτων βάση της πολιτισμικής εμπειρίας των λαών και όλης της ανθρωπότητας.
Οι θρησκείες, ως δυνάμεις διαμόρφωσης του αξιακού συστήματος της κάθε κοινωνίας καλούνται να ανταποκριθούν στο αίτημα αυτό.
Ο χριστιανισμός, η ορθοδοξία, αποτέλεσαν για πάνω από δύο χιλιάδες χρόνια, το στέρεο θεμέλιο πάνω στο οποίο δομήθηκε, επιτυχώς τελικά, μέσα στην ιστορία, το ευρωπαϊκό και στην συνέχεια το παγκόσμιο, αξιακό σύστημα του πολιτισμένου, όπως αποκαλείται, κόσμου. Με βάση αυτό, οι κοινωνίες κατόρθωσαν να κάνουν μεγάλα άλματα προόδου, κατόρθωσαν, σε μεγάλη έκταση, να συμβιώσουν αρμονικά και εν τέλει κατόρθωσαν να εξαλείψουν τις αιτίες ενός νέου παγκοσμίου πολέμου, εδώ και 60 ολόκληρα χρόνια.
Η Ορθοδοξία έχει διαδραματίσει ένα σημαντικό ρόλο στη ζωή των λαών της Ευρώπης και του κόσμου γενικώς. Σε συνδυασμό με αυτό η συνέλευση επισημαίνει τη μεγάλη σημασία ιστορικών επετείων όπως αυτή της συμπληρώσεως 1020 ετών από τον εκχριστιανισμό της Ρωσίας και ο εορτασμός του αφιερωμένου στον Απόστολο Παύλο έτους στην Ελλάδα.
Η Χριστιανική, η Ορθόδοξη Εκκλησία, σε δημιουργικές στιγμές της ιστορικής της παρουσίας, ανέδειξε την κυρίαρχη αρχή που διατρέχει την κοσμική της παρουσία, την διακονία του ανθρώπου, την αγάπη για τον άνθρωπο και ιδιαίτερα για τον πάσχοντα και αδύνατο, και ό,τι οικοδομεί την κοινωνία μεταξύ των ανθρώπων και ταυτόχρονα κατοχυρώνει την ανθρώπινη ελευθερία. Προσπάθησε να ανατρέψει την πορεία του ανθρώπου μέσα στην ιστορία και μάλιστα τα όσα αρνητικά στοιχεία είχαν διαμορφωθεί στην συνείδησή του, όπως η τάση για υπεροχή, εκμετάλλευση και εξουσιαστική χρήση του άλλου, βασισμένη στην αρχή, ότι η Εκκλησία προσλαμβάνει τον κόσμο προκειμένου να τον μεταμορφώσει. Απέδειξε ότι η ηθική δεν είναι κάτι μαγικό, αλλά προϋποθέτει αλλαγή των ανθρωπίνων σχέσεων, που βαθμιαία μεταμορφώνει τον κόσμο.
Λαμβάνοντας υπ’ όψη ότι ενώπιον της εμβάθυνσης της κρίσης του παγκόσμιου αξιακού συστήματος, η συμβολή της Ορθοδοξίας στην διαμόρφωση του σύγχρονου κόσμου, καθίσταται αναγκαία όσο ποτέ, εμείς, οι εκπρόσωποι Κοινοβουλίων που συμμετέχουμε στις δραστηριότητες της Δ.Σ.Ο και που συνήλθαμε σήμερα εδώ, στην Ρόδο (Ελλάδα) στην 15η Γενική μας Συνέλευση για να συζητήσουμε το θέμα:«Η κρίση του παγκοσμίου αξιακού συστήματος ως πρόκληση για την Χριστιανική ορθοδοξία»,διακηρύσσουμε τα εξής:
– Την ανάγκη να συμβάλλει η Ορθοδοξία πιο δυναμικά, στην διατήρηση εκείνων των στοιχειών του πολιτισμού της πάνω στα οποία βασίσθηκε η δισχιλιόχρονη πορεία της ανθρωπότητας, αλλά και να αναδείξει νέα, βασισμένη πάντα στην Πατερική της Παράδοση, όπως η προβολή και περαιτέρω ανάδειξη της έννοιας της « κατ εικόνα Θεού δημιουργίας του ανθρώπου», που προβάλει την μοναδική και ανεπανάληπτη αξία του.
– Την ανάγκη να καλλιεργήσει περαιτέρω τον διάλογο σε όλα τα επίπεδα, με κάθε κοινωνική ομάδα αλλά και κάθε άνθρωπο καλής θελήσεως, ως μέσο κατανόησης και άμβλυνσης των διαφορών και των χαρακτηριστικών στοιχείων διαίρεσης.
– Την ανάγκη περαιτέρω προώθησης των προοδευτικών Ορθοδόξων πνευματικών αξιών, προκειμένου να συμβάλλουν στην αλλαγή προτύπων που διαμόρφωσε η σύγχρονη πραγματικότητα, όπως ο καταναλωτισμός, η απόκτηση πλούτου χωρίς ηθικούς φραγμούς, η κερδοσκοπία, στοιχεία τα οποία συμβάλλουν στην καλλιέργεια χαμηλών ηθικών προτύπων, περιορίζοντας την ηθική βάση του πολιτισμού, που έχει διαμορφωθεί από τον Χριστιανισμό, την Ορθοδοξία.
– Θεωρούμε απαραίτητη την προσεκτική διερεύνηση της σχέσης των αλληλένδετων εννοιών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των ηθικών αξιών της ζωής, ώστε όταν οι πρώτες διευρύνονται να εμπλουτίζονται παράλληλα με τις αναγκαίες ηθικές αξίες.

Στη σύγχρονη εποχή της παγκοσμιοποίησης, ενώ εγείρεται με όλο και μεγαλύτερη οξύτητα το ζήτημα της θέσης του ανθρώπου στο σύστημα της κοινωνίας της πληροφορίας, όπου αναζητούνται νέα νοήματα ως σημεία αναφοράς, είναι απαραίτητο:
Να γίνει ότι είναι εφικτό, ώστε το νέο υπόδειγμα της κοινωνίας να βασίζεται στον υψηλό ανθρωπισμό και στις ηθικές αξίες της κοινωνίας, επί των οποίων εδράζεται η Ορθοδοξία.
Να πραγματοποιηθεί η περαιτέρω ενδυνάμωση της διασύνδεσης της θρησκείας με τον πολιτισμό, ο οποίος εμπεριέχει πανανθρώπινες ηθικές αξίες, που μπορούν να αποτελέσουν την ιδεολογική βάση για την ενότητα των ανθρώπων.
Nα διασφαλισθούν ομαλοί όροι για τις λατρευτικές ανάγκες των πιστών, και την αναβίωση των ναών.
Να συνειδητοποιηθεί ότι ο ανταγωνισμός και η εχθρότητα στην κοινωνία, οφείλονται στη θρησκευτική αμάθεια. Γι’ αυτό είναι απαραίτητο να εξασφαλιστεί στο εκπαιδευτικό σύστημα η διδασκαλία στη νεολαία των βασικών γνώσεων τόσο περί της δικής της θρησκευτικής παράδοσης, όσο και περί των άλλων παραδόσεων και θρησκειών, προκειμένου να διασφαλισθεί η ειρηνική συνύπαρξη των ανθρώπων.
Να γίνει σαφές ότι είναι απαραίτητη η περαιτέρω συμβολή της θρησκείας, στη διαμόρφωση ενός πολιτισμού ανεκτικότητας και μη βίας, και μιας κοινωνίας βασισμένης στις αξίες της Ορθοδοξίας.

Γι’ αυτό πρέπει:

Να δημιουργηθούν μόνιμοι και σταθεροί μηχανισμοί προσέγγισης των θρησκευμάτων εντός κάθε χώρας, γεγονός που θα συμβάλλει στην αποκλιμάκωση των συρράξεων, τόσο σε κάθε ξεχωριστή κοινωνία, όσο και στο επίπεδο των διεθνών σχέσεων.
Να καλλιεργηθεί ο διαθρησκειακός (διομολογιακός) διάλογος με την συμβολή και των διεθνών Οργανισμών, σημαντικό στοιχείο για την ανάπτυξη της κοινωνίας των πολιτών και για την υπέρβαση των διεθνών συρράξεων.
Να παρασχεθούν εγγυήσεις για το ανεπίτρεπτο της παραβίασης των νομίμων δικαιωμάτων των θρησκευτικών μειονοτήτων.
Να υπάρχει διαρκής μέριμνα για την πλήρη τήρηση του νομίμου δικαιώματος κάθε πολίτη για ανεξιθρησκία, χωρίς την οποία δεν μπορεί να εξασφαλιστεί σε πλήρη βαθμό η θρησκευτική ελευθερία.
Να εξασφαλισθεί η ανάπτυξη της πολιτικής που αφορά στη θρησκεία και στις σχέσεις κράτους-εκκλησίας σε κάθε χώρα, εντός πολιτισμένου πεδίου δικαίου.
Να αξιοποιηθούν, για την επίλυση των προβλημάτων, οι δυνατότητες και των μέσων μαζικής ενημέρωσης όχι μόνο σε κάθε χώρα, αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο.

Η Δ.Σ.Ο., κατόπιν προσεκτικής παρατήρησης και ολοκληρωμένης εκτίμησης των γεγονότων που λαμβάνουν χώρα στον κόσμο:

Κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την αύξηση των περιπτώσεων χρήσης βίας στην διαδικασία διευθέτησης των διεθνών σχέσεων, σε ευαίσθητες περιοχές του κόσμου όπως τα Βαλκάνια, το Κόσοβο, η Μέση Ανατολή και η Κύπρος.
Καλεί τους Χριστιανούς Ορθοδόξους Βουλευτές, όλων των Κοινοβουλίων, να συνεργασθούν, με στόχο την μετάδοση των αρχών της ‘Ορθοδοξίας’ ως βασικών στοιχείων αλληλοκατανοήσεως, ειρηνικής συνυπάρξεως και ευημερίας των λαών.
Δηλώνει ότι παραμένει αταλάντευτα προσηλωμένη στην εφαρμογή των αρχών του διεθνούς δικαίου και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και θεωρεί ότι η όποια νομιμοποίηση μονομερών αποσχιστικών ενεργειών ευρίσκεται σε ευθεία σύγκρουση προς τις ανωτέρω αρχές.