Λεμεσός, Κύπρος, 16-19 Μάρτιου 2023. Συνεδρίαση της Διευρυμένης Διεθνούς Γραμματείας
Η συνεδρίαση της Διευρυμένης Διεθνούς Γραμματείας Στις 16 – 19 Μαρτίου 2023 πραγματοποιήθηκαν οι εργασίες της Διευρυμένης Διεθνούς Γραμματείας της Διακοινοβουλευτικής Συνέλευση Ορθοδοξίας (Δ.Σ.Ο.), των Προέδρων και των Εισηγητών των Επιτροπών της Δ.Σ.Ο. στην Λεμεσό της Κύπρου. Στην Διευρυμένη Διεθνή Γραμματεία συμμετείχαν εκπρόσωποι των κοινοβουλίων 15 χωρών (Αίγυπτος, Αρμενία, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Γεωργία, Ελλάδα, Ιορδανία, Κύπρος, Λευκορωσία (διαδικτυακά), Λίβανος, Ουγγαρία, Πολωνία, Ρουμανία, Ρωσία (διαδικτυακά), Σερβία, Σουδάν), καθώς και οι δυο Σύμβουλοι της Δ.Σ.Ο. Στην ομιλία του ο Γενικός Γραμματέας του Διεθνούς Θεσμού, δρ. Μάξιμος Χαρακόπουλος, αναφέρθηκε στην ανάγκη για συνεδρίαση του καταστατικού οργάνου της Δ.Σ.Ο. υπό διευρυμένη σύνθεση, λόγω των σοβαρών συνεπειών που έχει επιφέρει ο πόλεμος στην Ουκρανία σε επίπεδο εκπροσώπησης και λειτουργίας της Οργάνωσης. «Οι παραπάνω λόγοι δικαιολογούν, λοιπόν, την απόφαση μας να συγκαλέσουμε μια Διευρυμένη Διεθνή Γραμματεία, προκειμένου να μπορέσουμε να συζητήσουμε για το μέλλον της Δ.Σ.Ο. και την επετειακή Γενική Συνέλευση των 30 ετών». Στο ίδιο μήκος κύματος, ο Πρόεδρος της Γενικής Συνέλευσης της Δ.Σ.Ο. κ. Sergei Gavrilov που παρακολούθησε τις εργασίες της Διευρυμένης Διεθνούς Γραμματείας εξ’ αποστάσεως υπογράμμισε την ανάγκη για την ανάδειξη των κοινών χριστιανικών αξιών που μπορούν να οικοδομήσουν μια ατμόσφαιρα εμπιστοσύνης ενόψει της επετειακής Γενικής Συνέλευσης. Στη διάρκεια των εργασιών της Διευρυμένης Διεθνούς Γραμματείας παρουσιάστηκε ο απολογισμός των δραστηριοτήτων για το διάστημα Οκτώβριος 2022 – Μάρτιος 2023. Ο Γενικός Γραμματέας τόνισε χαρακτηριστικά ότι «παρά την έκρυθμη κατάσταση λόγω του πολέμου επιχειρήσαμε να ανοίξουμε και να χειριστούμε θέματα ουσιαστικά και συνάμα ζητήματα κοινής αφετηρίας για όλους μας. Σε αυτό το πλαίσιο, αναλάβαμε μια σειρά πρωτοβουλιών με απώτερο σκοπό την προβολή και την προάσπιση της ορθόδοξης χριστιανικής παράδοσης και του χριστιανικού πολιτιστικού πλούτου. Η ιστορική απόφαση της Οργάνωσης μας να αναλάβει την υλοποίηση μιας διεθνούς εκστρατείας ενημέρωσης της κοινής γνώμης με τον Τόμο για τις Αγίες Σοφίες δικαιώνεται και στέφεται από μεγάλη επιτυχία». Επίσης, εγκρίθηκε ο προγραμματισμός δραστηριοτήτων της Οργάνωσης, που περιλαμβάνει μεταξύ άλλων την παρουσίαση του Τόμου για τις Αγίες Σοφίες σε Πολωνία, Αλβανία και Ελλάδα, καθώς και ο οικονομικός προϋπολογισμός μέχρι τον Ιούνιο του 2023. Στη συνέχεια, ακούστηκαν ενδιαφέρουσες απόψεις των μελών της Δ.Σ.Ο. που χαιρέτισαν την εξωστρεφή στάση της Οργάνωσης και κατέθεσαν ορισμένες προτάσεις, όπως η πραγματοποίηση συνεδρίου με θέμα την συνεργασία της Δ.Σ.Ο. με άλλους Διεθνείς Οργανισμούς για την προαγωγή του ανθρωπιστικού έργου σε διάφορα μέρη του κόσμου και η παρακολούθηση της νέας πρωτοβουλίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ενίσχυση της Δημοκρατίας και την πρόληψη συγκαλυμμένων εξωτερικών παρεμβάσεων από τρίτες χώρες στο δημοκρατικό χώρο της ΕΕ. Επιπλέον, η αντιπροσωπεία της Αρμενίας ευχαρίστησε θερμά το Γενικό Γραμματέα της Οργάνωσης για την άμεση και ουσιαστική παρέμβαση του στην υπόθεση του αποκλεισμού του διαδρόμου Λατσίν στην περιοχή του Ναγκόρνο Καραμπάχ από το Αζερμπαϊτζάν. Τα μέλη της Διευρυμένης Διεθνούς Γραμματείας συζήτησαν και τελικά αποφάσισαν να προωθήσουν μια επιστολή προς τα ευρωπαϊκά όργανα και τους Ευρωπαίους πολίτες σχετικά με το Διάλογο για το Μέλλον της Ευρώπης και τους κινδύνους που εγκυμονεί η επιμονή της γραφειοκρατίας των Βρυξελλών να προβάλλουν τις ευρωπαϊκές αξίες ως αμιγώς εκκοσμικευμένες και αποστερημένες από το χριστιανικό τους υπόβαθρο, υποδαυλίζοντας τον ευρωσκεπτικισμό και επιτρέποντας την ανάδυση εθνικιστικών εξάρσεων. Το κείμενο της επιστολής καταλήγει στην άποψη ότι «…Η εκκοσμικευμένη και αντιθρησκευτική στάση της Ε.Ε. αδυνατίζει τη θέση και την εμπιστοσύνη που απολαμβάνει στους λαούς των περιοχών, αυτών η ιδέα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης…» και καλεί τα Ευρωπαϊκά όργανα να: – Α. να ενημερώσουν τους διακοινοβουλευτικούς θεσμούς, τις Εκκλησίες, και τις θρησκευτικές οργανώσεις σχετικά με την ουσιαστική εφαρμογή του Άρθρου 17 (3) της ΣΛΕΕ και – Β. Να συμπεριλάβουν στον Διάλογο για το Μέλλον της Ευρώπης τα ζητήματα της χριστιανικής ταυτότητας της Ευρώπης, τόσο ως ανάδειξη του χριστιανικού παρελθόντος της ηπείρου μας, όσο και ως προώθηση των βασικών χριστιανικών αξιών ως τμήματος των κοινών αξιών της σύγχρονης ευρωπαϊκής οικογένειας….» Τέλος, τα μέλη της Διεθνούς Γραμματείας αποφάσισαν ομόφωνα να πραγματοποιηθεί με ειδικό πανηγυρικό χαρακτήρα η επετειακή Γενική Συνέλευση της Δ.Σ.Ο. τον Ιούνιο 2023 στην Χαλκιδική (Ελλάδα) με θέμα: «30 χρόνια Δ.Σ.Ο.: Απέναντι σε νέες προκλήσεις – Μπροστά σε νέες προοπτικές». 
Στο περιθώριο της συνεδρίασης, ο Γενικός Γραμματέας της Δ.Σ.Ο. με τους συμβούλους κ.κ. Κώστα Μυγδάλη και Alexander Fomenko, συναντήθηκε με τον Αντιπρόεδρο της Βουλής του Λιβάνου κ. Elias Bou Saab, που συνοδευόταν από τους βουλευτές του Κοινοβούλιο του Λιβάνου κ. Elias Stephan και κ. Assad Dergham και τον σύμβουλο κ. Ramzy Moujaes. Ο Μάξιμος Χαρακόπουλος καλωσόρισε την Λιβανέζικη Αντιπροσωπεία στην Κύπρο, και συζήτησε για την ουσιαστικότερη συμμετοχή του Κοινοβουλίου του Λιβάνου στις δραστηριότητες της Δ.Σ.Ο. Μάλιστα, ο Αντιπρόεδρος του Λιβανικού Κοινοβουλίου υπογράμμισε το μεσολαβητικό ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει ο Λίβανος στις σχέσεις της Δ.Σ.Ο. με τον μουσουλμανικό κόσμο και πρότεινε την διοργάνωση ενός σχετικού Συνεδρίου στη Βηρυτό. 
Συναντήσεις με την Πολιτική και τη Θρησκευτική Ηγεσία της Κύπρου Τα μέλη της Διευρυμένης Διεθνούς Γραμματείας της Δ.Σ.Ο. καθ’ όλη την παραμονή τους στο Νησί της Κύπρου έτυχαν εγκάρδιας υποδοχής και πραγματοποίησαν συναντήσεις με την πολιτική ηγεσία. Στο Προεδρικό Μέγαρο στη Λευκωσία, ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, κ. Νίκος Χριστοδουλίδης υποδέχθηκε την αντιπροσωπεία των βουλευτών της Δ.Σ.Ο. και σημείωσε ότι «σταθερή, βεβαίως, παραμένει και η στήριξη της Κυπριακής Πολιτείας στις δικές σας προσπάθειες και δράσεις. Μία στήριξη η οποία ξεκινά από την ιδρυτική συμμετοχή του τότε Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, αείμνηστου Γλαύκου Κληρίδη, και συνεχίζεται αδιάλειπτα μέχρι σήμερα, όπου εκφράζεται στην πράξη, κυρίως με την ενεργό και ουσιαστική συμμετοχή των αξιότιμων Κυπρίων βουλευτών στη Δ.Σ.Ο. Είμαστε ιδιαίτερα περήφανοι για τη συμμετοχή τους και για τη συλλογική σας δράση. Ως ελάχιστο δείγμα του σεβασμού και της εκτίμησης της Κύπρου και του λαού της προς εσάς, να σας διαβεβαιώσω ότι η Κυπριακή Δημοκρατία παραμένει πάντοτε στο πλευρό σας». Ο Γενικός Γραμματέας της Οργάνωσης συνεχάρη τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας και επεσήμανε ότι «γνωρίζοντας την δημιουργική θητεία σας ως υπουργός Εξωτερικών της Κύπρου, αλλά και το ήθος και την εργατικότητα τα οποία σας διακρίνουν, είμαι βέβαιος ότι θα επιτύχετε στο δύσκολο έργο το οποίο σας αναμένει. Αναμφίβολα, το δυσκολότερο εξ αυτών, είναι η επίλυση του προβλήματος της παράνομης κατοχής σχεδόν του 40% του νησιού από τον τουρκικό στρατό, μετά την τουρκική εισβολή του 1974. Για πέντε σχεδόν δεκαετίες, δυστυχώς, οι συνέπειες αυτού του γεγονότος διαιωνίζονται κατά τρόπο απαράδεκτο». Επιπλέον, υπογράμμισε ότι «οι παρεμβάσεις μας εκτείνονται από την προστασία των Χριστιανών, σε περιοχές που διώκονται, έως την ανάγκη διατήρησης των χριστιανικών αξιών στην Ευρώπη που αλλάζει, και από τον διάλογο με εκπροσώπους θεσμών και φορέων από άλλα δόγματα, ομολογίες και θρησκείες μέχρι την προστασία των χριστιανικών μνημείων που βρίσκονται υπό απειλή. Ανάμεσα σε αυτά συγκαταλέγονται βεβαίως και τα χριστιανικά μνημεία, οι εκκλησίες της Κύπρου, που βρίσκονται στα κατεχόμενα». 
Ο Υπουργός Εξωτερικών της Κυπριακής Δημοκρατίας κ. Κωνσταντίνος Κόμπος στον χαιρετισμό του ανέφερε ότι «θέλουμε να λειτουργούμε ως γέφυρα με άλλα κράτη που δεν είναι εντός της ΕΕ, ειδικά ως προς κράτη της περιοχής. Γέφυρα όμως αποτελεί και η ενεργοποίηση της ορθοδοξίας, για την προώθηση λύσεων σε κρίσιμα προβλήματα που ταλανίζουν τη σύγχρονη κοινωνία. Η συνέργεια και η συνεργασία είναι ο τρόπος με τον οποίο μπορούμε να αποφύγουμε αδιέξοδα, να βρούμε λύσεις, να λειτουργήσουμε μεθοδικά». 
Στη συνέχεια, τα μέλη της Δ.Σ.Ο. επισκέφτηκαν την Βουλή των Αντιπροσώπων της Κύπρου και εκεί έγιναν δεκτά από την Πρόεδρο της Βουλής κυρία Αννίτα Δημητρίου. Ο Γενικός Γραμματέας Μάξιμος Χαρακόπουλος κατά την προσφώνηση του στην Πρόεδρο υπενθύμισε ότι «Οι σχέσεις της Δ.Σ.Ο. με την Κύπρο μετρούν ήδη τρεις δεκαετίες, όσες δηλαδή και ο βίος του θεσμού, καθώς η χώρα σας ήταν ιδρυτικό μέλος, το 1993 στην Ορμύλια της Χαλκιδικής. Όλα αυτά τα χρόνια εργαστήκαμε με τους Κύπριους συναδέλφους για την επίτευξη των σημαντικών σκοπών της Δ.Σ.Ο., την ενότητα του ορθόδοξου κόσμου, την προστασία του χριστιανικού πληθυσμού που βρίσκεται υπό διωγμό σε περιοχές όπως η Μέση Ανατολή, την προστασία των χριστιανικών μνημείων και την ανάγκη της ανάδειξης των χριστιανικών αξιών στο Διάλογο για το Μέλλον της Ευρώπης». Η Πρόεδρος της Βουλής, καλωσορίζοντας τους συνέδρους στην Κύπρο, εξέφρασε ευχαριστίες για τη διαχρονική στήριξη της Δ.Σ.Ο. στις προσπάθειες για την επίλυση του κυπριακού προβλήματος, στη βάση των αρχών της διεθνούς νομιμότητας και των σχετικών ψηφισμάτων των Ηνωμένων Εθνών. Η κα Δημητρίου επισήμανε περαιτέρω τη σημασία της προστασίας των μνημείων θρησκευτικής και πολιτιστικής κληρονομιάς και τον σημαίνοντα ρόλο που διαδραματίζει η Συνέλευση στο ζήτημα αυτό, το οποίο αποτελεί ακανθώδες θέμα, ιδιαίτερα στα κατεχόμενα εδάφη της Κυπριακής Δημοκρατίας. «Η Βουλή των Αντιπροσώπων αποτελεί ιδρυτικό μέλος της ΔΣΟ και παραμένει θεσμικός υποστηρικτής και σύμμαχος στις πρωτοβουλίες τις Συνέλευσης, στο πλαίσιο της έμπρακτης κοινοβουλευτικής διπλωματίας του Σώματος, σε κάθε επίπεδο». 
Επιπροσθέτως, τα μέλη της Διευρυμένης Διεθνούς Γραμματείας είχαν την ευκαιρία να επισκεφτούν την Ιερά Αρχιεπισκοπή Κύπρου και να συναντηθούν με τον Μακαριώτατο Αρχιεπίσκοπο Κύπρου κ.κ. Γεώργιο. Ο επικεφαλής της Δ.Σ.Ο. στην προσφώνησή του προς τον Αρχιεπίσκοπο Κύπρου σημείωσε ότι «είναι η πρώτη μας συνάντηση μετά την επάξια εκλογή σας ψήφο κλήρου και λαού στο πηδάλιο της Αυτοκέφαλης Εκκλησίας της Κύπρου και θα ήθελα και εγώ μαζί με τον κυπριακό λαό να αναφωνήσω το “Άξιος”. Γνωρίζοντας τη διαδρομή σας, το σπουδαίο έργο που έχετε προσφέρει έως σήμερα στην εκκλησία της Κύπρου, αλλά και το δικό σας παράστημα, είμαι απόλυτα βέβαιος ότι θα ανταποκριθείτε επάξια στην ευθύνη που σας εμπιστεύτηκε ο λαός και η Εκκλησία της Κύπρου». Ο Αρχιεπίσκοπος της Εκκλησίας της Κύπρου στην αντιφώνησή του σημείωσε, μεταξύ άλλων ότι «θεωρώ ότι η παρουσία σας εδώ θέλει να τονίσει την συμπόρευσή σας μαζί μας στον δύσκολο αγώνα της εθνικής και θρησκευτικής μας επιβίωσης. (…) Ζητούμε από εσάς, όπως μπορείτε και όσο μπορείτε, να μας βοηθήσετε ώστε αυτά τα δικαιώματά μας, δικαιώματα τα οποία απολαμβάνουν όλοι οι Ευρωπαίοι να τα έχουμε κι εμείς». 
Τέλος, η επίσημη αντιπροσωπεία της Δ.Σ.Ο. επισκέφθηκε την Πράσινη Γραμμή στην Λευκωσία, που χωρίζει την τελευταία διχοτομημένη πρωτεύουσα της Ευρώπης. Στη συνέχεια πραγματοποιήθηκε συνάντηση στο Δημαρχείο της Λευκωσίας, όπου τα μέλη της αντιπροσωπείας υποδέχθηκε ο Δήμαρχος κ. Κωνσταντίνος Γιωρκάτζης. Ο Δήμαρχος της Λευκωσίας έδειξε το κατεχόμενο τμήμα της πρωτεύουσας από την οροφή του κτιρίου που βρίσκεται δίπλα στο Δημαρχείο της πόλης, απ’ όπου είναι ορατή και η Εκκλησία της Αγίας Σοφίας, την οποία δεν ήταν δυνατόν να επισκεφθεί η αντιπροσωπεία της Δ.Σ.Ο., λόγω των συνθηκών. 
Η παρουσίαση του Τόμου για τους Ναούς της Αγίας Σοφίας Το Σάββατο 18 Μαρτίου, στην Ιερά Μητρόπολη Λεμεσού πραγματοποιήθηκε η παρουσίαση του Τόμου «Αγία Σοφία: Οι ναοί της του Θεού Σοφίας ανά τον Κόσμο», σε συνεργασία με την Βουλή των Αντιπροσώπων της Κυπριακής Δημοκρατίας. Στην εκδήλωση χαιρετισμό απηύθυναν η Α.Ε. η Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων, κα Αννίτα Δημητρίου, ο Επικεφαλής της Κυπριακής Αντιπροσωπείας στη Δ.Σ.Ο., κ. Πανίκος Λεωνίδου, ο Σεβ. Μητροπολίτης Λεμεσού κ. Αθανάσιος ο Δήμαρχος Λεμεσού κ. Νίκος Νικολαΐδης, και ο Αντιπρύτανης Ακαδημαϊκών Υποθέσεων του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου δρ. Παντελεήμονας Κελίρης. Για τον τόμο ουσιαστικές εισηγήσεις ανέπτυξαν ο Βυζαντινολόγος-αρχαιολόγος δρ. Χριστόδουλος Χατζηχριστοδούλου με θέμα: «Ναοί της Αγίας Σοφίας στην Κύπρο», ο Καθηγητής του Ανοικτού Πανεπιστημίου Κύπρου δρ. Στέφανος Ευθυμιάδης με θέμα: «Λαός και κλήρος στη βυζαντινή Αγία Σοφία» και ο Πολιτικός Επιστήμονας-συγγραφέας κ. Κωνσταντίνος Χολέβας με θέμα: «Γιατί μας ενδιαφέρει σήμερα η Αγία Σοφία και ο Βυζαντινός Πολιτισμός;». Στην καταληκτική του ομιλία ο Γενικός Γραμματέας της Δ.Σ.Ο. δρ. Μάξιμος Χαρακόπουλος υπογράμμισε ότι: «Ένα από τα σημεία αιχμής των δράσεων μας αποτελεί η μετατροπή της Αγίας Σοφίας στην Πόλη, αυτού του διαχρονικού φάρου της οικουμενικής ορθοδοξίας, αγλάισμα του Βυζαντινού Πολιτισμού, σε τζαμί (…) Η θέληση μας για ανάδειξη του ζητήματος έχει δυο λόγους. Ο πρώτος είναι ότι το θαύμα αυτό της αρχιτεκτονικής του 6ου αιώνα κινδυνεύει πραγματικά από την αθρόα προσέλευση επισκεπτών σε καθημερινή βάση. Γίνονται καταστροφές, τις οποίες παραδέχονται και δημοσιεύουν τουρκικά μέσα ενημέρωσης (…) που οδηγούν όπως λένε οι Τούρκοι επιστήμονες σε κίνδυνο τον Ναό τις επόμενες δεκαετίες. Ο δεύτερος λόγος είναι η υπεράσπιση των παγκόσμιων ηθικών αρχών. Δεν πρέπει να επιτρέψουμε το δίκαιο της ισχύος να υπερνικήσει την ισχύ του δικαίου. Και αυτό έχει σχέση και με την κατάσταση των χριστιανικών μνημείων στα κατεχόμενα, τα οποία ως Δ.Σ.Ο. τα αναδεικνύουμε και ζητούμε την προστασία τους από τους αρμόδιους θεσμούς». Τέλος, ευχαρίστησε θερμά την Πρόεδρο της Κυπριακής Βουλής για την πρόθεση της να τυπωθεί ικανός αριθμός ανάτυπων του Τόμου στην ελληνική γλώσσα, προκειμένου να συνεχιστεί απρόσκοπτα η διεθνής εκστρατεία ενημέρωσης.
Στο πλαίσιο της παραμονής τους στην Κύπρο, τα μέλη της Δ.Σ.Ο. είχαν τη δυνατότητα να επισκεφτούν το τέμενος της Αγίας Σοφίας Πάφου, που βρίσκεται στην περιοχή του Μούτταλου. Πρόκειται για χριστιανικό ναό που οικοδομήθηκε το 15ο ή 16ο αιώνα στη θέση άλλου παλαιότερου που είχε καταστραφεί και ο οποίος συμπεριλαμβάνεται στους 37 ιστορικούς εμβληματικούς ναούς της Αγίας Σοφίας που κοσμούν την έκδοση της Δ.Σ.Ο. 
