ΙΣΤΟΡΙΑ

Ενημερωτικό σημείωμα

Η Διακοινοβουλευτική Συνέλευση Ορθοδοξίας (Δ.Σ.Ο.) είναι διακοινοβουλευτικός θεσμός που δημιουργήθηκε με πρωτοβουλία της Βουλής των Ελλήνων (1) . Ακολουθεί πληροφοριακό δελτίο με στοιχεία που αφορούν την ταυτότητα και την φύση της Δ.Σ.Ο. Τα σχετικά στοιχεία είναι: η φιλοσοφία, οι στόχοι, ο κανονισμός λειτουργίας και τα σημεία καμπής του οργανισμού.

Η δημιουργία της Δ.Σ.Ο.

Η φιλοσοφία της Δ.Σ.Ο. εκφράζεται από τη Διακήρυξη των μελών του Συνεδρίου που συγκάλεσε η Βουλή των Ελλήνων στην Χαλκιδική, με θέμα: «Η Ορθοδοξία στην Νέα Ευρωπαϊκή Πραγματικότητα» . Σύμφωνα με τη σχετική Διακήρυξη, η Ορθοδοξία, με την κοινωνική, ιστορική και πνευματική σημασία της αποτελεί κοινή ιστορική πολιτιστική παράδοση και θρησκευτική έκφραση για το μισό περίπου του πληθυσμού της Ευρώπης.

Σε ένα πλαίσιο ιστορικών αλλαγών που ήταν σε εξέλιξη σε όλη την Ευρώπη (πτώση των κομμουνιστικών καθεστώτων στην Κεντρική-Ανατολική Ευρώπη, συνθήκη του Μάαστριχτ στη Δυτική Ευρώπη), προσωπικότητες από όλη την Ευρώπη που συμμετείχαν το 1993 σε συνέδριο που συγκάλεσε η Βουλή των Ελλήνων, διαπίστωσαν την ανάγκη παρουσίας της Ορθοδοξίας ως κοινής πολιτισμικής έκφρασης μεγάλου αριθμού Ευρωπαίων πολιτών στην διαμόρφωση της σύγχρονης Ευρώπης.

Ως εκ τούτου, η κοινή πολιτιστική αναφορά της Ορθοδοξίας αναζητήθηκε μέσω της Δ.Σ.Ο., στην οποία συμμετέχουν Ορθόδοξοι κατά το θρήσκευμα βουλευτές από 25 χώρες. Συγκεκριμένα συμμετέχουν κοινοβουλευτικές αντιπροσωπείες: Αλβανία, Αρμενία, Βοσνία & Ερζεγοβίνη, Βουλγαρία, Γεωργία, Ελλάδα, Εσθονία, Κροατία, Καζακστάν, Κύπρος, Λετονία, Λευκορωσία, Μολδαβία, Ουκρανία, Πολωνία, Ρουμανία, Ρωσική Ομοσπονδία, Σερβία, Μαυροβούνιο, Ιορδανία, Λίβανος, Συρία, Παλαιστίνη περιστασιακά Λιθουανία, Φινλανδία και ομάδες βουλευτών και μεμονωμένες περιπτώσεις βουλευτών από: Αίγυπτο, Αιθιοπία, Αργεντινή, Αυστραλία, ΗΠΑ, Καναδά, Κονγκό, Μοζαμβίκη, Ουγκάντα, Σουδάν και Χιλή.

_______________________________

(1) «Τα μετά το 1989 κοσμοϊστορικά γεγονότα με επίκεντρο την Χερσόνησο του Αίμου και την ευρύτερη Ανατολική Ευρώπη, έχουν αναδείξει και πάλι την Ορθοδοξία ως μία πρώτου μεγέθους ενωτική πνευματική δύναμη, όχι μόνο του Ανατολικού Τμήματος της Ευρώπης αλλά ολόκληρης της νέας Ευρωπαϊκής οντότητας από το Γιβραλτάρ μέχρι τα Ουράλια» Απόστολος Κακλαμάνης, Πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων, στο «Η Ορθοδοξία στην Νέα Ευρωπαϊκή Πραγματικότητα», προλογικό σημείωμα, Πρακτικά του Πανευρωπαϊκού Συνεδρίου, Ορμύλια Χαλκιδικής, 30 Ιουνίου – 4 Ιουλίου 1993, Βουλή των Ελλήνων, Κοινοβουλευτική Επιτροπή Θρησκευμάτων και Ορθοδοξίας, Αθήνα 1994. «Διακήρυξη των Μελών του Συνεδρίου» της Ευρωπαϊκής Διακοινοβουλευτικής Συνέλευσης Ορθοδοξίας: Διακήρυξη των Μελών, Ιδρυτική Πράξη, Κανονισμός Λειτουργίας, Αθήνα 1993, σελ. 9 – 11.

Σημείο Καμπής

Η διαπίστωση ότι η πλειοψηφία των πολιτικών και κοινωνικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει η Ευρωπαϊκή ήπειρος είναι στην πραγματικότητα προβλήματα όλης της υφηλίου, η ανάγκη όπως αναζητηθούν ερμηνείες και απαντήσεις που στηρίζονται στην κοινή πολιτιστική παράδοση των λαών, η εμφάνιση των νέων τεχνολογιών αλλά και των φαινομένων παγκοσμιοποίησης της οικονομίας οδηγούν την Δ.Σ.Ο. στην απόφαση να υπερβεί τα σύνορα της Ευρωπαϊκής ηπείρου και να επικοινωνήσει με κοινοβουλευτικούς από όλο τον κόσμο, Χριστιανούς Ορθόδοξους στην πίστη, με στόχο την κοινή μας πολιτισμική έκφραση μέσω της θρησκείας ως κοινής βάσης για τη συμμετοχή στη διαμόρφωση της σύγχρονης πολυσύνθετης πραγματικότητας.

Προς το σκοπό αυτό και βάσει του άρθρου 2, παρ. γ’ της Ιδρυτικής Πράξης, δύνανται να συμμετάσχουν στη Γενική Συνέλευση κοινοβουλευτικές αντιπροσωπείες ή κοινοβουλευτικές ομάδες και από άλλα Ευρωπαϊκά κοινοβούλια ή αντίστοιχα από κοινοβούλια άλλων ηπείρων. Ήδη, από την 8η Γενική Συνέλευση του 2001 συμμετείχαν ομάδες βουλευτών από την Αυστραλία, Ασία, Αφρική και Η.Π.Α.

Στην Αθήνα, στις 22 Μαρτίου 2005, μονογραφήθηκε σχέδιο συμφώνου συνεργασίας μεταξύ της Δ.Σ.Ο. και της Κοινοβουλευτικής Ένωσης των Κρατών-Μελών του Οργανισμού της Ισλαμικής Συνδιάσκεψης (Κ.Ε.Ι.Σ.).

Κατά την περίοδο εμφάνισης της οικονομικής κρίσης, η Δ.Σ.Ο στις Γενικές Συνελεύσεις της ασχολήθηκε με θέματα για τη παγκόσμια οικονομική κρίση και υιοθέτησε ανάλογα συμπεράσματα. Στο Βελιγράδι τον Ιούνιο 2009 με θέμα: «Η Παγκόσμια οικονομική κρίση και οι επιπτώσεις της στην κοινωνική – πνευματική – πολιτιστική παράδοση της Ευρώπης. Ο ρόλος της Ορθοδοξίας», στο Παρίσι τον Ιούνιο 2011 με θέμα: «Οι θρησκευτικές αξίες στον κόσμο της οικονομικής κρίσης» και στην Πράγα τον Ιούνιο 2012 με θέμα: «Προκλήσεις δημοκρατίας σε περιόδους παγκόσμιας οικονομικής κρίσης».

Μετά από επισκέψεις και συζητήσεις, η Δ.Σ.Ο. υπέγραψε σύμφωνο συνεργασίας με το Παν-Αφρικανικό Κοινοβούλιο στην έδρα του στο Γιοχάνεσμπουργκ στις 19 Μαΐου 2011. Επιπλέον, στη Μόσχα στις 8 Νοεμβρίου 2011, η Δ.Σ.Ο. υπέγραψε σύμφωνα συνεργασίας με τη Κοινοβουλευτική Συνέλευση Ένωσης Ρωσίας-Λευκορωσίας.

Στο πλαίσιο διεύρυνσης της συνεργασίας της Δ.Σ.Ο. με διεθνείς οργανισμούς, η Δ.Σ.Ο. έχει αποκτήσει καθεστώς παρατηρητή στις εργασίες της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης Οικονομικής Συνεργασίας Ευξείνου Πόντου (Κ.Σ.ΟΣΕΠ) και της Διακοινοβουλευτικής Ένωσης (IPU).

Κατά την 19η Γενική Συνέλευσή (2012), η Δ.Σ.Ο. αποφάσισε να αναλάβει την πρωτοβουλία και σε συνεργασία με το Παν-Αφρικανικό Κοινοβούλιο για την σύσταση φορέα με τον τίτλο «Ίδρυμα για τη Δημοκρατία, τον Κοινοβουλευτισμό και την Θρησκευτική Ανεκτικότητα στην Αφρική» με έδρα την Αθήνα και δεύτερη έδρα χώρα της Αφρικής.

Κατά την 20η επετειακή Γενική Συνέλευση στην Αθήνα, τον Ιούνιο 2013 υπογράφηκε διακήρυξη από τους Προέδρους των Κοινοβουλίων – μελών της Δ.Σ.Ο. ενώ κατά την 21η επετειακή Γενική Συνέλευση στη Μόσχα τον Ιούνιο 2014, υπογράφηκε ανάλογη Διακήρυξη από Υπουργούς Πολιτισμού των χωρών, τα κοινοβούλια των οποίων συναπαρτίζουν την Δ.Σ.Ο.

Κατά την τέταρτη Παγκόσμια Διάσκεψη Προέδρων Κοινοβουλίων μελών της IPU στην έδρα των Ηνωμένων Εθνών στην Ν. Υόρκη (2015), η Δ.Σ.Ο παρουσίασε τις θέσεις της για το προσφυγικό ζήτημα και της μετακίνησης προς την Ευρώπη χιλιάδων προσφύγων από την ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής.

Κατά την Γενική Συνέλευση του Παν-Αφρικανικού Κοινοβουλίου στο Γιοχάνεσμπουργκ το 2015, εκλήθη και ομίλησε προς τα μέλη του ο Μακαριώτατος Πατριάρχης Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής κ. κ. Θεόδωρος Β’, ενώ παρουσιάσθηκε φωτογραφική έκθεση της Δ.Σ.Ο. με θέμα “Πάσχα στην Χριστιανική Ανατολή”.

Την έναρξη των εργασιών της 23ης Γενικής Συνέλευσης της Δ.Σ.Ο. στην Θεσσαλονίκη (4 – 8 Ιουλίου 2016), κήρυξαν οι Πρόεδροι των Κοινοβουλίων της Ελλάδας και της Κρατικής Δούμα της Ρωσικής Ομοσπονδίας κ.κ. Νικόλαος Βούτσης και Sergey Naryshkin. Παράλληλα, στα πλαίσια των εορτασμών για το έτος Ελλάδας στην Ρωσία και Ρωσίας στην Ελλάδα 2016, αλλά και της χιλιόχρονης παρουσίας Ρώσων μοναχών στο Άγιον Όρος (1016-2016), εγκαινίασαν έκθεση φωτογραφίας με θέμα: “Άθως. Το Άγιον Όρος” στον Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού της πόλης.

Η έκθεση με θέμα: «Άθως. Το Άγιον Όρος» πραγματοποιήθηκε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις Βρυξέλλες, τον Οκτώβριο του 2016.

Η Δ.Σ.Ο. σε συνεργασία με το Κοινοβούλιο του Λιβάνου διοργάνωσε διεθνές συνέδριο με θέμα: «Ενότητα στην πολυμορφία και βασικές αρχές ελευθερίας για τους Χριστιανούς και Μουσουλμάνους στην Μέση Ανατολή: Συνέδριο κοινοβουλευτικού διαλόγου» στη Βηρυτό, στις 2-5 Απριλίου 2018.

Παράλληλα πραγματοποιήθηκε έκθεση “Virgin Mariam. Icons from Her Holy Garden. Mount Athos” στο Μουσείο “Beit Beirut”.

Η 25η επετειακή Γενική Συνέλευση της Διακοινοβουλευτικής Συνέλευσης Ορθοδοξίας (Δ.Σ.Ο.) με θέμα: «Κοινοβουλευτική Δημοκρατία και χριστιανικές αξίες: 25 χρόνια Διακοινοβουλευτική Συνέλευση Ορθοδοξίας» διεξήχθη στην Αθήνα τον Ιούνιο 2018. Παράλληλα πραγματοποιήθηκε έκθεση των 63 έργων σύγχρονων αγιογράφων που έλαβαν μέρος σε ανάλογο διαγωνισμό της Δ.Σ.Ο. με θέμα: «Η Ανάσταση του Ιησού». Η Έκθεση παρουσιάστηκε στο Βυζαντινό Μουσείο της Αθήνας.

Αντιπροσωπεία της Δ.Σ.Ο. υπό τον Γενικό Γραμματέα της, Δρ. Ανδρέα Μιχαηλίδη, επισκέφθηκε την Τεχεράνη, 24 – 27 Σεπτεμβρίου 2018 και συναντήθηκε με τον νέο Γενικό Γραμματέα της Κοινοβουλευτικής Ένωσης των κρατών μελών του Οργανισμού Ισλαμικής Συνεργασίας (Κ.Ε.Ι.Σ.), κ. Mouhamed Khouraichi Niass.

Η τακτική συνεδρίαση της Διεθνούς Γραμματείας, των Προέδρων και των Εισηγητών των Επιτροπών της Δ.Σ.Ο., πραγματοποιήθηκε στο Κάϊρο, 15-18 Νοεμβρίου 2018 καθώς επίσης και συναντήσεις με τους δυο Ορθόδοξους Πατριαρχείς, με σκοπό την έκφραση της στήριξης της Δ.Σ.Ο. προς τους Χριστιανούς της Μέσης Ανατολής. Επίσης, πραγματοποιήθηκε Προσκυνηματική επίσκεψη στην Ιερά Μονή της Αγίας Αικατερίνης στο Όρος Σινά.

Η Δ.Σ.Ο. έχει ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας για την διερεύνηση της πιθανότητας και των προοπτικών μελλοντικής συνεργασίας με άλλους Διεθνείς Κοινοβουλευτικούς Θεσμούς (πχ Βαλτική Συνέλευση, Βόρειο Συμβούλιο, Λατινοαμερικανικό Κοινοβούλιο κλπ). Συναντήσεις μεταξύ της Δ.Σ.Ο. και του Διεθνούς Δικτύου Καθολικών Νομοθετών (ICLN) έχουν πραγματοποιηθεί εξετάζοντας προοπτικές για μελλοντική συνεργασία.

Υπεγράφη Σύμφωνο κατανόησης της Δ.Σ.Ο. με την Κοινοβουλευτική Συνέλευση για τη Μεσόγειο (PAM) κατά την 13η Γενική Συνέλευση της ΡΑΜ στο Βελιγράδι στις 21 Φεβρουαρίου 2019.

Καθ’ όλη τη διάρκεια της πανδημίας του νέου κορονοϊού (Covid-19), η Δ.Σ.Ο. προσάρμοσε τις δράσεις της και τις διαδικασίες της, προκειμένου να συνεχίσει απρόσκοπτα το έργο της, αξιοποιώντας τα διαθέσιμα μέσα των νέων τεχνολογιών. H 27η ετήσια Γενική Συνέλευση της Δ.Σ.Ο. πραγματοποιήθηκε διαδικτυακά στις 17 Σεπτεμβρίου 2020. Επιπλέον, το κεντρικό θέμα της 28ης Γενικής Συνέλευσης της Δ.Σ.Ο. στα Χανιά (Ιούλιος 2021) ήταν αφιερωμένο στο «Μέλλον της Ευρώπης και του Κόσμου μετά την πανδημία» και βουλευτές από πολλές χώρες είχαν την ευκαιρία να ανταλλάξουν απόψεις αναφορικά με καλές πρακτικές και εμπειρίες για την οικοδόμηση ανθεκτικών και λειτουργικών κοινοβουλίων.

Το 2020, η Δ.Σ.Ο. σε συνεργασία με το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ) εξέδωσε τον Τόμο «Αγία Σοφία: Οι Ναοί της του Θεού Σοφίας ανά τον Κόσμο». Η πρωτοβουλία αυτή αναλήφθηκε ως αντίδραση στη μονομερή απόφαση των Τουρκικών αρχών να μετατρέψουν το καθεστώς της Αγίας Σοφίας της Κωνσταντινούπολης από μουσείο σε τζαμί τον Ιούλιο 2020. Μέχρι σήμερα, ο Τόμος έχει κυκλοφορήσει σε 13 γλώσσες και έχει παρουσιαστεί σε 20 πρωτεύουσες και μεγαλουπόλεις 12 Ευρωπαϊκών χωρών, καθώς και στις ΗΠΑ. Μέσω της πολυσέλιδης έκδοσης αναδεικνύεται ο πλούτος των μνημείων που έχουν αφιερωθεί στην του Θεού Σοφία. Ο Τόμος περιλαμβάνει πληροφορίες για το ιστορικό υπόβαθρο, την θεολογική υπόσταση και τη ναοδομία, καθώς και φωτογραφικό υλικό των 37 εμβληματικών Ναών της Αγίας Σοφίας, που εκτείνονται από τις Βρετανικές ακτές ως τα βάθη της Κίνας. Η εν λόγω επιστημονική έκδοση βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών σε ειδική τελετή τον Δεκέμβριο 2023.

Στον απόηχο του ξεσπάσματος του πολέμου στην Ουκρανία το 2022, η Δ.Σ.Ο. καταδίκασε κατηγορηματικά τη ρωσική εισβολή και υιοθέτησε Δηλώσεις και ψηφίσματα που υποστηρίζουν την εθνική ανεξαρτησία και την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας και καλεί για τερματισμό των εχθροπραξιών και ειρηνική επίλυση των διαφορών.

Το 2023, η Δ.Σ.Ο. ολοκληρώνει μια πορεία 30 ετών θεσμικής ζωής και δράσης. Στην διάρκεια της 30ης επετειακής Γενικής Συνέλευσης της Δ.Σ.Ο. στην Χαλκιδική τον Ιούνιο 2023, για πρώτη φορά, εκπρόσωπος της Ρωσικής Κρατικής Δούμα δεν εξελέγη για τη θέση του Προέδρου της Γενικής Συνέλευσης. Σήμερα, Πρόεδρος της Γενικής Συνέλευσης είναι ο κ. Ioan Vulpescu από το Κοινοβούλιο της Ρουμανίας.

Τον Μάιο 2024, η Δ.Σ.Ο. σε συνεργασία με την Διάσκεψη των Ευρωπαϊκών Εκκλησιών (CEC), την Επιτροπή των Επισκοπικών Διασκέψεων της Καθολικής Εκκλησίας στην ΕΕ (COMECE), την οργάνωση “Together for Europe”, την Ιερά Μητρόπολη Θεσσαλονίκης και το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Διεθνές Πολιτικό Συνέδριο με θέμα «Η πολιτική ως χώρος έκφρασης των χριστιανικών αξιών στην καθημερινότητα». Στο πλαίσιο του Συνεδρίου, αυτοί οι οργανισμοί υιοθέτησαν κείμενο Έκκλησης προς τους Ευρωπαϊκούς Θεσμούς για τις Χριστιανικές Αξίες.

Η Δ.Σ.Ο. υπέγραψε Μνημόνιο Συνεργασίας με την Παγκόσμια Μουσουλμανική Λίγκα (MWL), που βασίζεται στους κοινούς στόχους της διευκόλυνσης του διαθρησκειακού διαλόγου και της ανάδειξης κοινών αξιών των μονοθεϊστικών θρησκειών.

Κατά την 31η Γενική Συνέλευση της Δ.Σ.Ο. στο Παλέρμο (2024), αποφασίστηκε η τροποποίηση της Ιδρυτικής Πράξης της Δ.Σ.Ο. για την επικαιροποίηση των σκοπών της και την βελτιστοποίηση του θεσμικού, οργανωτικού και λειτουργικού πλαισίου της ενόψει του μεταβαλλόμενου διεθνούς περιβάλλοντος.